Almaniya və İsveç epidemioloqları Avropada quş qripinin yüksək patogenli formalarının yeni alovlanmasını proqnozlaşdırmağa qadir olan süni intellekt sistemi işləyib hazırlayıblar və onun köməyi ilə lal qu quşlarının uçuşlarının bu virusun yayılmasında mühüm rol oynadığını aşkar ediblər. Alimlərin tapıntıları Scientific Reports elmi jurnalında dərc olunan məqalədə dərc olunub.
“Biz Avropada yüksək patogenli quş qripinin yayılmasına təsir edən əsas amilləri müəyyən etdik. İlin ən soyuq ayında temperatur və ilin ikinci və üçüncü rüblərindəki minimum temperaturla yanaşı, vəhşi lal qu quşlarının populyasiyaları da virusun yarımadanın bəzi bölgələrində yayılmasında mühüm rol oynayır deyib.
Kəşf Heydelberq Universitetinin (Almaniya) professoru Yoahim Roklovun rəhbərlik etdiyi bir qrup avropalı epidemioloq tərəfindən 2006-2021-ci illər arasında Avropada baş vermiş quş qripi epidemiyalarının tarixinin hərtərəfli tədqiqi zamanı edilib.
Onun köməyi ilə alimlər quş qripinin müxtəlif formalarının baş vermə ehtimalına iqlim amillərinin, o cümlədən ətraf mühitin temperaturu və yağıntıların necə təsir etdiyini təhlil ediblər. Bu hesablamalarda antropogen və ekoloji göstəricilər, o cümlədən ev və çöl quşlarının populyasiya sıxlığı, onların növ tərkibi, bitki örtüyünün sıxlığı və su ekosistemlərinin mövcudluğu nəzərə alınıb.
Bu hesablamalar əsasında tədqiqatçılar təbii, iqlim və sosial-iqtisadi məlumatlara əsaslanaraq quş qripinin keçmiş epidemiyalarını 94% dəqiqliklə dəqiq proqnozlaşdıra bilən alqoritm yaradıblar. Bu proqramdan istifadə edərək sonrakı hesablamalar tədqiqatçılara quş qripinin yayılmasına təsir edən əsas amilləri müəyyən etməyə kömək etdi.
Məlum olub ki, virusun yeni ocaqlarının yaranmasında təkcə soyuq mövsümdə temperaturun dəyişməsi və oktyabr-dekabr aylarında bitki örtüyünün sıxlığı deyil, həm də vəhşi Avropa dilsiz qu quşlarının miqrasiyaları mühüm rol oynayıb. Bu, potensial olaraq, Almaniya və Hollandiya da daxil olmaqla, Avropanın bir çox bölgəsinin Avrasiyanın daha isti bölgələrinə qış miqrasiyaları zamanı bu quşlar üçün “müvəqqəti dayanacaq” kimi xidmət etməsi ilə əlaqədardır. Alimlər bu qənaətə gəliblər ki, ev quşları arasında quş qripinin qarşısının alınması zamanı bunu nəzərə almaq lazımdır. (Tass)